Tuesday, September 8, 2009

बिस हजार भुटानी शरणार्थी तेस्रो मुलुक तर्फ



शरणार्थी मामिला सम्बन्धि संयुक्त राष्ट्रसंघीय अच्चयोग यूएनएचसीआर र अन्तर्राष्ट्रिय आप्रवासी सङ्गठन आइओएम ले विस हजार भन्दा धेरै भुटानी शरणार्थी अमेरिका सहित विभिन्न सात मुलुकमा पुर्नवास गराईएको मङ्गलबार घाषणा गरेका हुन् ।
नोभेम्बर २००७ मा पुनर्बास शुरु भएदेखि हालसम्मसंयुक्त राज्य अमेरिकाले सबभन्दा बढी १७ ६सय १२ शरणार्थीहरु पुनर्बास गरेको छ । जसमध्ये धेरैजसो टेक्सास न्यू ओर्क जर्जिया एरिजोना पेन्सलभेनिया र क्यालिफोर्नियामा पुनर्बास भएका छन् ।
अस्ट्रेलिया क्यानडा नर्वै न्यूजिल्याण्ड डेनमार्क र द नेदरल्याण्डका लागि प्रस्थान गर्नेको संख्या क्रमश ः ८ सय ४६ ६ सय ७४ २ सय ९९ २ सय ९४ १ सय ७२ र १ सय २२ रहेको छ ।
ुशरणार्थीहरुलाई नयाँ देशमा नयाँ जीवन शुरु गर्न उदारतापूर्वक मौका प्रदान गरेकोमा हामी पुनर्बास मुलुकहरुप्रति आभारी छौंु नेपालस्थित यूएनएचसीआरकी कामय मुकायम प्रतिनिधि डायन गुडम्यानले भनिन ।
ुहामी समान रुपमा नेपाल सरकारलाई पनि धन्यवाद ज्ञापन गछौं जसको सहयोग विना पुनर्बासको यो कार्यक्रम सफल हुन सक्ने थिएनु उनँलॆ बताईन् ।
दिगो समाधानका बारेमा शरणार्थीहरुले स्वतन्त्र र सू-सूचित निर्णय लिन सकून भनी यूएनएचसीआर निरन्तर सुनिश्चित गर्दछ । यसका लागि शरणार्थीहरुलाई पुनर्बास र दिगो समाधानका अरु पक्षमा शिविरहरुमा सूचनामूलक सत्रहरु लक्षित समूह छलफलहरु तथा व्यक्तिगत परामर्शहरुबाट विस्तृत र पारदर्शी सूचनाहरु उपलब्ध गराइन्छ । सूचनामूलक सत्रहरुमा सूचनामूलक सामग्रीहरुको वितरण र पुनर्बास भइसकेका शरणार्थीहरुबाट प्राप्त हुने प्रतिकि्रयाहरु पनि समाविष्ट छ उनले शरणार्थीलाई आग्रह गर्दै भनेकी छन् ।
आइओमले नेपालबाट शरणार्थीहरुको प्रस्थान यात्रा सहजीकरणका लागि यूएनएचसीआर र पुनर्बास देशहरुसँग मिलेर काम गर्दै आएको छ । आइओएमको गतिविधिहरुमा पुनर्बास दॆशहरुका लागि शरणार्थीहरुको ुकेसुहरु तयार पार्नु जसमा खासगरी संयुक्त राज्य अमेरिका र स्वास्थ्य जाँच सांस्कृतिक अभिमुखीकरण तथा यात्राको व्यवस्थापन गर्नु पर्दछन ।
ुप्रत्येक महिना दुई हजार शरणार्थीहरुको प्रस्थान यात्रालाई सहजीकरण गर्न आइओएमले भौतिक संरचना स्थापना गर्नुका साथै
दक्ष जनशक्ति तयार गरेको छ । यस वर्षको अन्त्यसम्ममा २५ हजारभन्दा बढी शरणार्थीहरु पुनर्बासका लागि नेपालबाट प्रस्थान गर्ने हाम्रो अपेक्षा छ ु आइओएमकॊे नेपालस्थित मिसन प्रमुख सरत दासले भने ।


हाल पूर्वी नेपालस्थित सातवटा शरणार्थी शिविरहरुमा ९१ हजार भूटानबाट आएका शरणार्थीहरु बसिरहेका छन । ती मध्ये कतिपय गत १८ वर्षभन्दा लामो सयदेखि निर्वासित जीवन विताइरहेका छन् । अहिलेसम्म ७८ हजारभन्दा बढी शरणार्थीहरुले पुनर्बासका लागि इच्छा व्यक्त गरिसकेका छन् ।
यसका साथै अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय र यूएनएचसीआरले भूटान फर्किन चाहने शरणार्थीहरुका लागि स्वेच्छिक स्वेदश फिर्तिेका लागि वकालत गर्ने क्रमलाई पनि निरन्तरता दिइन आयोग र आईओएमले मंगलवार प्रकासित गरेको संयुक्त प्रेस विज्ञप्तीमा उल्लेछ छ

Wednesday, September 2, 2009

सम्पूर्ण जीवन खेलकुदका लागि


ओरालो लागिरहेको नेपाली खेलकुदको विकास गर्न पुरा जीवन बिताएका लोकप्रसाद ओली५१ ले कहिल्यै कसैका सामु झुक्न परेन् । राष्ट्रका नाममा किशोर युवा र व्यस्क अवस्थापनि समर्पण गरेर यहि क्षेत्रमा पहिचान बनाउन सफल भएका छन् उनी । एथलेटिक्सको प्रसंग आउना साथ गर्वित भएर खेलाडिहरुले उनको नाम उच्चारण गर्छन । खेलकुदबाटै उनले आफूँ र आफ्नो जीवनलाई चिन्ने मौका पाए । खेल र जीवन पर्याय झैं भयो उनलाई । अनुभवले खारिदैं जाँदा भर्खरै अन्तराष्ट्रिय स्तरको प्रशिक्षक प्रशिक्षण पुरा गरेर अन्तराष्ट्रिय स्तरको प्रशिक्षक बनेका छन् उनी ।
नेपाली खेलकुदमा सुनौलो भविष्य खोज्दै झापाको रंगशालमा चक्कर लगाउँदा ओठ मास्तिर जुँगाका रेखी मात्रै बस्दै थिए उनका ।ूिवंसं २०३० साल तिरैबाट हो खेलकुदमा लागेको तर २०३४ सालपछि भने प्रतियोगितामा भाग लिने अवसर पाएँ ू उनले भनेूउतिबेला अहिले जस्तो थिएन् । साधन स्रोतको सम्पूर्ण रुपमा अभाव हुन्थ्यो सबै आफ्नै मेहनतको बलमा गनुपर्दथ्यो ू । यो अवधिमा उनले धेरै प्रतियोगितामा भाग लिए तीनको सफलताको फेहरिस्त लामै छ ।



त्यसताकाका कुशल एथलेटिक्स खेलाडि लोकप्रसाद दुई सय मिटर पन्ध्र सय मिटर र पाँच हजार मिटर दौड अनि टि्रपल जम्पका महारथी थिए । उमेरले नेटो काट्दै गएको छ तर यहि क्षेत्रको विकासलागि अहिलेपनि तम्सीरहेका छन उनी । कुशल प्रशिक्षकको श्रेणीमा पर्ने लोकप्रसादले कति खेलाडि उत्पादन गरे भन्ने तथ्याँक छैन् । भन्छन् ूमेहनतकै कारण मैले इन्डोनेसियाको राजधानी जाकार्तामा थर्ड लेभल कोस्र पुरा गर्ने अवसर पाएँ । यो कोस्र पुरा गरेपछि विश्वका कुनैपनि राष्ट्रमा प्रशिक्षक भएर काम गर्न पाइन्छ ू । त्यो प्रशिक्षण आयोजक इण्डोनेसिया सहित श्रीलंका मलेसिया िसंगापुर बु्रनाई मालदीभ्स फिलिपिन्स इरान पाकिस्तान र बर्माका गरि कुल १४ जना प्रशिक्षक सहभागि थिए । ती मध्ये उनी सहित दश जनाले सफलता पूर्वक कोस्र पुरा गरेका हुन् ।
राष्ट्रिय खेलकुद परिषदमा प्रशिक्षक भएको १६ वर्ष बितिसकेको छ । तर उनी राजधानी भास्सिनु पर्छ भन्ने मान्यता विपरित झापामै डटिरहेका छन् । अव विदेश जाने त नेपालको खेलकुद विकास चाकरी र चाप्लुसीले गर्दा पनि पछि परेको जवाफ दिदैं उनले भने- ठाउँ विशेषले धेरै नै महत्व राख्छ । तर मन भए जहाँ बसेर पनि गर्न सकिन्छ । उनले साधन स्रोतको हिसावले ठूला ठाउँहरु भने उपयुक्त हुन सक्ने बताए ।
यो १६ वर्षे अवधिमा झापा बाहिर एक पटक मात्र उनको संखुवासभामा सरुवा भएको थियो । तर खाँदवारी पुगेर लगत्तै झापाकोलागि रमाना पत्र बुझे उनले । अहिलेपनि झापाको चन्द्रगढीमा उनी खेल र खेलकुदको विकासका लागि चिन्तन गरिरहेका भेटिन्छन् ।


पुष्पराज ओझा सुशिलनरिसंह राणा जितेन्द्र चौधरी ओषनारायण चौधरी टीका सेढाईप नारायण यादव जस्ता चर्चित एथलेटिक्स खेलाडिका समकालिन हुन लोकप्रसाद । तर खेलाडि लिएर दिल्ली भन्दा टाढा नपुगेका उनले प्रथम र्ाजा भालेन्द्र िसंह च्याम्पीयसनसिप एथलेटिक्स प्रतियोगितामा सहभागिता जनाउका उनले एउटा रजत पदक लिएर आएका थिए । सो प्रतियोगिताको पन्ध्र सय मिटर दौडमा नेपाली धावक गोपबहादुर अधिकारीले जितेका थिए पदक । वि सं २०५० सालमा तृतिय श्रेणीको प्रशिक्षकको नियुक्री पत्र बुझेका उनी २०४१ सालदेखि नै मेची अन्चलमा स्वंसेवी प्रशिक्षकको रुपमा चर्चित थिए । भन्छन- राखेपमा जागिर पाउनु भन्दा अघि देखिनै मैले प्रशिक्षण गर्न शुरु गरेको थिए । जागिरे प्रवृतिका कारणपनि नेपाली खेलकुद अहिले उक्सन नसकेको ५१ वर्षिय यी हस्तीको अनुभव छ । खेलकुदलाई बिकेन्द्रीत गर्न नसके अझै धेरै वर्ष यस्को विकासमा अवरोध आईरहने बताउँदै उनी भन्छन्- केन्द्रमुखी प्रवृतिको अन्त्य आवश्यक भईसक्यो । केन्द्रको पेलाई अन्त्य नभए यस क्षेत्रमा लाग्नेहरुको भविष्य के हुने भन्ने अन्योल नै छ - उनले भने ।
आफूँसगैका समकालिनहरुले आधा विश्व घुमेर लिनसम्मको फाईदा लिए । तर उनको बढुवा समेत नहुदाँ उनलाई दुख्नसम्म चित्त दुखेको छ । ूखेलमै जीवन अर्पित गरे हिजो जहाँ थिए आज त्यही छ । भोलि पनि तयस्तै होकी भन्ने चिन्ता लाग्छ ू। िवं सं २०४२ देखि ४५ को अवधिलाई नेपाली एथलेटिक्सको स्वर्णकाल भन्न रुचाउने लोकप्रसाद आफूँले उत्पादन गरेका खेलाडिको सफलतालाई आफ्नै ठानेर गर्भित छन् ।
डम्वर कुवँर मेनुका राउ भीष्म चुडाँल पुण्य सिग्देल कुमार श्रेष्ठ ज्ञानकुमारी श्रेष्ठ नर्वदा विष्ट गोपाल यादव सीता मैनाली सीता संग्रौलारोहित भट्टराई देवीमाया पनेरु बुधकुमारी घिमिेर ज्ञानप्रसाद चौलागाई ती एथलेटिक्स खेलाडिको नाम हो जस्ले ओलीको मेहनतलाई सार्थक रुप दिए । भन्छन्- जे भएपनि मैले उनीहरुको चर्चा र सफलताबाट सन्तुष्टि पाएको छु । झापामा १३ देखि १५ वर्ष उमेर समूहका बालवालिकाका लागि एथलेटिक्स एकेडेमी खोल्ने इच्छा बोकेका उनी भन्छन्- इच्छा छ तर साधन स्रोत कसरी जुटाउने थाहा छैन्